بخشش مهریه با سند عادی در حقوق ایران
تعریف و مفهوم بخشش مهریه
بخشش مهریه، که در اصطلاح حقوقی به آن "ابراء مهریه" نیز گفته میشود، به معنای گذشت زن از حق دریافت مهریه خود به نفع شوهر است. این عمل حقوقی، یک نوع ایقاع است که با اراده زن محقق میشود و نیازی به موافقت شوهر ندارد.
در واقع، زن با بخشش مهریه، دین مهریه را از ذمه شوهر ساقط میکند و دیگر حق مطالبه آن را نخواهد داشت. این بخشش میتواند به صورت کامل یا جزئی باشد.
اعتبار سند عادی در بخشش مهریه
سند عادی، نوشتهای است که توسط افراد عادی و بدون دخالت مأمور رسمی تنظیم میشود. در حقوق ایران، سند عادی نیز دارای اعتبار قانونی است، اما اعتبار آن نسبت به سند رسمی کمتر است.
در مورد بخشش مهریه، سند عادی میتواند به عنوان یک دلیل برای اثبات وقوع ابراء مورد استناد قرار گیرد. با این حال، اثبات اصالت و صحت سند عادی بر عهده ارائه دهنده آن است.
شرایط صحت بخشش مهریه با سند عادی
برای اینکه بخشش مهریه با سند عادی معتبر باشد، شرایط زیر باید وجود داشته باشد:
- اهلیت زن: زنی که مهریه را میبخشد، باید دارای اهلیت قانونی باشد، یعنی عاقل، بالغ و رشید باشد.
- رضایت زن: بخشش مهریه باید با رضایت کامل و بدون اجبار و اکراه صورت گیرد.
- مشخص بودن میزان مهریه: میزان مهریهای که بخشیده میشود، باید به طور دقیق در سند عادی مشخص شده باشد.
- عدم وجود موانع قانونی: نباید هیچ مانع قانونی برای بخشش مهریه وجود داشته باشد، مانند اینکه زن تحت قیمومیت باشد و قیم او اجازه بخشش مهریه را نداشته باشد.
در صورت وجود هر یک از این شرایط، بخشش مهریه با سند عادی باطل خواهد بود.
مزایا و معایب بخشش مهریه با سند عادی
مزایا:
- سهولت در تنظیم: تنظیم سند عادی نسبت به سند رسمی آسانتر و سریعتر است.
- هزینه کمتر: هزینه تنظیم سند عادی معمولاً کمتر از سند رسمی است.
معایب:
- اثبات دشوارتر: اثبات اصالت و صحت سند عادی در دادگاه دشوارتر از سند رسمی است.
- امکان انکار: شوهر میتواند به راحتی منکر امضای خود در سند عادی شود.
- احتمال جعل: احتمال جعل سند عادی بیشتر از سند رسمی است.
راهکارهای تقویت اعتبار سند عادی بخشش مهریه
برای تقویت اعتبار سند عادی بخشش مهریه، میتوان از راهکارهای زیر استفاده کرد:
- گواهی شهود: حضور شهود در زمان تنظیم سند و امضای آنها در ذیل سند میتواند به اثبات اصالت آن کمک کند.
- مطابقت با امضای زن: تطبیق امضای زن در سند عادی با امضاهای موجود در سایر مدارک او میتواند به تأیید صحت آن کمک کند.
- اقرار شوهر: اگر شوهر در دادگاه به صحت سند عادی اقرار کند، اعتبار آن تقویت خواهد شد.
اثبات بخشش مهریه با سند عادی در دادگاه
برای اثبات بخشش مهریه با سند عادی در دادگاه، زن باید سند عادی را به دادگاه ارائه دهد و اصالت و صحت آن را اثبات کند.
دادگاه ممکن است برای بررسی اصالت سند، از کارشناس خط و امضا استفاده کند. همچنین، دادگاه میتواند از شهود تحقیق کند و از شوهر بخواهد که در مورد صحت سند اظهارنظر کند.
آثار حقوقی بخشش مهریه با سند عادی
بخش مهریه با سند عادی، در صورت صحت، آثار حقوقی زیر را به دنبال دارد:
- سقوط دین مهریه: با بخشش مهریه، دین مهریه از ذمه شوهر ساقط میشود و زن دیگر حق مطالبه آن را نخواهد داشت.
- عدم امکان رجوع: زن پس از بخشش مهریه، نمیتواند از آن رجوع کند، مگر اینکه بخشش به دلیل اکراه یا اجبار صورت گرفته باشد.
- تأثیر بر طلاق: بخشش مهریه میتواند در تعیین تکلیف مهریه در زمان طلاق مؤثر باشد.
نمونه دادخواست اثبات بخشش مهریه با سند عادی
(این قسمت صرفا یک نمونه است و برای استفاده در دادگاه باید توسط وکیل تنظیم شود)
خواهان: (نام و مشخصات شوهر)
خوانده: (نام و مشخصات زن)
خواسته: اثبات وقوع ابراء مهریه به موجب سند عادی مورخ …
دلایل و منضمات:
- تصویر مصدق سند عادی ابراء مهریه
- استشهادیه شهود
- (سایر دلایل)
شرح دادخواست:
ریاست محترم دادگاه …
احتراماً، به استحضار میرساند اینجانب … با خوانده محترم … عقد ازدواج دائم منعقد نمودهایم. در تاریخ … خوانده محترم با تنظیم سند عادی، تمام یا بخشی از مهریه خود را به اینجانب ابراء نمودهاند. با توجه به اینکه خوانده محترم پس از مدتی از این ابراء عدول نموده و اقدام به مطالبه مهریه نمودهاند، لذا مستنداً به مواد … قانون مدنی، تقاضای رسیدگی و صدور حکم مبنی بر اثبات وقوع ابراء مهریه به موجب سند عادی مورخ … را دارم.
با تشکر و تجدید احترام
(امضاء خواهان)
۱. آیا بخشش مهریه با سند عادی معتبر است؟
بله، بخشش مهریه با سند عادی معتبر است و نیازی به سند رسمی نیست.
۲. چه شرایطی برای بخشش مهریه با سند عادی لازم است؟
بخشش مهریه با سند عادی باید دارای شرایط عمومی صحت معاملات، از جمله اهلیت طرفین، رضایت و قصد و رضا باشد.
۳. آیا بخشش مهریه با سند عادی قابل رجوع است؟
خیر، بخشش مهریه با سند عادی غیرقابل رجوع است و زن نمی تواند بعد از بخشش، مهریه خود را مطالبه کند.
۴. آیا بخشش مهریه با سند عادی باید به ثبت برسد؟
خیر، ثبت بخشش مهریه با سند عادی الزامی نیست، اما ثبت آن می تواند به عنوان یک دلیل اثباتی قوی در دادگاه مورد استفاده قرار گیرد.
۵. آیا بخشش مهریه با سند عادی باید در حضور شهود انجام شود؟
خیر، حضور شهود برای بخشش مهریه با سند عادی الزامی نیست، اما توصیه می شود برای جلوگیری از هرگونه اختلاف بعدی، در حضور شهود انجام شود.
۶. آیا بخشش مهریه با سند عادی شامل تمام مهریه می شود؟
بله، مگر اینکه در سند عادی تصریح شده باشد که بخشش فقط شامل بخشی از مهریه است.
۷. آیا بخشش مهریه با سند عادی می تواند مشروط باشد؟
بله، بخشش مهریه با سند عادی می تواند مشروط باشد، به شرطی که شرایط مشخص و قابل اجرا باشند.
۸. آیا بخشش مهریه با سند عادی می تواند به صورت شفاهی انجام شود؟
خیر، بخشش مهریه با سند عادی باید به صورت کتبی انجام شود.
۹. آیا بخشش مهریه با سند عادی می تواند در حین عقد نکاح انجام شود؟
بله، بخشش مهریه با سند عادی می تواند در حین عقد نکاح انجام شود، اما توصیه می شود که برای جلوگیری از هرگونه اختلاف بعدی، در یک سند جداگانه تنظیم شود.
۱۰. آیا بخشش مهریه با سند عادی نیاز به تایید دادگاه دارد؟
خیر، بخشش مهریه با سند عادی نیازی به تایید دادگاه ندارد.